Sewilla. Przy rogatkach miejskich onierze, znudzeni bezczynnoci, oczekuj zmiany warty. Ich uwag zwraca moda dziewczyna, ktrej zachowanie wskazuje na to, e jest pierwszy raz w Sewilli. Sierant Morales nawizuje z ni rozmow i dowiaduje si, e ma na imi Micala i poszukuje sieranta Don Josgo. Poniewa Don Jos przybdzie dopiero na zmian warty, onierze zapraszaj Mical do wartowni - zaproszenie jest jednak zbyt obcesowe i dziewczyna ucieka.
Nadchodzi upragniona zmiana warty - oddzia onierzy pod dowdztwem Don Josgo. Morales powiadamia koleg o przybyciu Micali i ze swoimi onierzami wraca do koszar. Kapitan Zuniga, ktry niedawno przyby do miasta interesuje si dziewcztami pracujcymi w fabryce papierosw. Ciekawo jego zostaje zaspokojona, gdy w czasie krtkiej przerwy robotnice wychodz na plac. Wrd nich jest cyganka Carmen. Nie zwaa jednak na onierzy, gdy intryguje j, okazujcy jej obojtno Don Jos. Carmen kokietuje go i rzuca mu kwiat.
Tymczasem powraca Micala. Przynosi ukochanemu list od matki. Wzruszony Don Jos czyta list i dowiaduje si z niego, e matka pragnie jego maestwa ze swoj wychowank. Jos postanawia posucha rad matki.
W fabryce papierosw wybucha bjka. Na placyk wybiega tum dziewczt bezadnie opowiadajc kapitanowi Zunidze o jej przebiegu. Don Jos otrzymuje rozkaz by zaprowadzi w budynku porzdek. Po chwili sierant wraca, prowadzc Carmen, ktra zrania noem towarzyszk pracy. Poniewa pikna cyganka odmawia zezna, Zuniga postanawia odesa j do wizienia. Korzystajc z tego, e kapitan poszed napisa rozkaz aresztowania, Carmen namawia Don Josgo, aby dopomg jej w ucieczce, przyrzekajc mu w zamian swoj mio. Sierant po chwili wahania zgadza si i rozwizuje jej rce. Podczas drogi do wizienia Don Jos pozwala Carmen uciec.
AKT II
Od wydarze pierwszego aktu miny cztery tygodnie. W spelunce Lillas Pastia pooonej za murami miasta, trwa zabawa, ktr zainicjowali oficerowie sewillskiego garnizonu z kapitanem Zunig na czele. Bierze w niej udzia Carmen i wraz z koleankami, Mercedes i Frasquit, piewa i taczy dla niecodziennych goci. Na znak gospodarza dziewczta egnaj si z onierzami. Przed ich odejciem Carmen dowiaduje si od Zunigi, e Don Jos zosta wanie wypuszczony z wizienia, ktrym ukarano go za jej ucieczk.
Zamknicie obery zostaje opnione przybyciem synnego toreadora Escamilla. Dzielny bohater areny podoba si Carmen, na jego wyrane owiadczyny odpowiada ona jednak odmownie. Niezraony niepowodzeniem Escamillo wychodzi wraz z oficerami. Kapitan Zuniga zapowiada Carmen, e jeszcze tego wieczoru do niej powrci.
Zamknicie obery odbywa si na rozkaz szefa bandy przemytnikw Dancairo, ktry przyby ze swoim pomocnikiem Remendado zorganizowa wypraw. Musz w niej dopomc dziewczta. Ich zadaniem bdzie upi czujno celnikw. Frasquita i Mercedes zgadzaj si na udzia w wyprawie, jedynie Carmen, mimo grb Dancaira, odmawia swej pomocy. Jest zakochana i oczekuje przybycia ukochanego. Chcc nie chcc Dancairo musi si zgodzi na to, e Carmen doczy do wyprawy nieco pniej. Z daleka sycha piew nadchodzcego Don Josgo. Przemytnicy radz Carmen, aby namwia go do przystpienia do ich bandy. Wchodzi Don Jos. Carmen na cze kochanka rozpoczyna taniec, ktry przerywa gos trbki, wzywajcy do apelu. Jos musi wraca do koszar, jednak Carmen nie chce go puci. Zarzuca mu, e jej nie kocha i idc za rad Dancaira namawia do dezercji i ucieczki w gry. Don Jos z oburzeniem odrzuca jej namowy i zamierza opuci ober. Tymczasem wraca kapitan Zuniga i prowokuje bjk ze swoim podwadnym. Zapobiegaj jej przemytnicy. Zuniga zostaje uwiziony, a Don Jos nie majc innego wyjcia, przystaje do bandy.
AKT III
Banda do ktrej przysta Don Jos trudni si przemytem angielskich towarw. Ukryci wrd wzgrz przemytnicy czekaj na odpowiedni chwil powrotu do miasta.
Skracajc czas oczekiwania, Mercedes i Frasquita wr sobie z kart. Take Carmen kadzie sobie kaba. Wyrok jest nieubagany - mier. Najpierw dla niej, pniej dla Don Josgo.
Wracaj Dancairo i Remendado, ktrzy wyszli na przeszpiegi, i banda wyrusza w kierunku miasta. Pierwsze id kobiety, ktrych zadaniem jest odcign uwag celnikw. Don Jos zostaje na stray towarw.
Tymczasem matka Don Josgo jest umierajca i Micala nie zwaajc na niebezpieczestwo wyrusza w gry, aby go o tym powiadomi. Pada strza i przeraona dziewczyna kryje si wrd kamieni. Jednak nie do niej strzela Don Jos. Z miasta przybywa toreador Escamillo, ktry zakocha si w Carmen i w grach szuka miejsca jej pobytu. Midzy mczyznami wywizuje si bjka. Tylko nagy powrt Carmen i bandy, ratuje ycie Escamilla, ktry zapowiadajc Don Josmu nastpne spotkanie, zaprasza wszystkich na najblisze walki bykw do Sewilli.
Przemytnicy odnajduj ukryt wrd ska Mical. Dziewczyna zawiadamia Don Josgo o chorobie matki. Z dala dobiega piew Escamilla.
AKT IV
Przed aren w Sewilli. Mieszkacy miasta tumnie podaj na walki bykw, w ktrych wemie udzia znany toreador Escamillo. Oczekiwany bohater nadchodzi w towarzystwie piknej Carmen. Mercedes i Frasquita ostrzegaj koleank przed Don Josm, ktry znajduje si w pobliu. W chwili gdy Carmen chce wej na trybuny - Don Jos zastpuje jej drog. Baga kochank by wrcia do niego, a gdy Carmen odmawia, zabija j.
